W okresie komunistycznym zapadały liczne niesprawiedliwe wyroki wobec osób walczących o wolność. Wiele osób nadal nie wie, że istnieje możliwość unieważnienia wyroków z czasów powojennych, a za represje polityczne, niesłuszne skazania, aresztowania, przysługiwać może odszkodowanie. Dotyczy tego ustawa o uznaniu za nieważne wyroków z czasów PRL. Jak unieważnić wyrok z czasów komunizmu?
Czym jest ustawa o uznaniu za nieważne wyroków z PRL?
Ustawa o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego (popularnie zwana ustawą „lutową”) weszła w życie w 1991 roku.
Co reguluje ustawa o uznaniu za nieważne wyroków z PRL? Sama nazwa sugeruje już nam odpowiedź. Mówiąc jasno i prosto – jeżeli orzeczenie zostało wydane przez polskie organy ścigania i wymiaru sprawiedliwości lub przez organy pozasądowe w okresie od rozpoczęcia ich działalności na ziemiach polskich, począwszy od 1 stycznia 1944 r. do 31 grudnia 1989 r., jeżeli czyn zarzucony lub przypisany był związany z działalnością na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego albo orzeczenie wydano z powodu takiej działalności, to jest ono nieważne! Ustawa o wyrokach PRL stanowi także podstawę do ubiegania się o zadośćuczynienie za krzywdy doznane w okresie komunizmu.
Stwierdzenie nieważności orzeczenia uznaje się za równoznaczne z uniewinnieniem. Po unieważnieniu wyroku, osoba poszkodowana lub jej bliscy mogą wystąpić np. o odszkodowanie za represje PRL i zadośćuczynienie za doznane krzywdy.
Jak uznać wyrok PRL za nieważny?
Aby uznać wyrok za nieważny należy złożyć wniosek do sądu w tym przedmiocie. Nieważność orzeczenia stwierdza sąd okręgowy albo wojskowy sąd okręgowy, jeżeli zgodnie z obowiązującymi przepisami w dniu wejścia w życie ustawy właściwy do rozpoznania sprawy o czyn będący przedmiotem tego orzeczenia jest sąd wojskowy.
Miejscowo właściwy do stwierdzenia nieważności jest sąd, w którego okręgu, określonym przepisami obowiązującymi w dniu wejścia w życie ustawy, wydane zostało przez organ I instancji orzeczenie będące przedmiotem postępowania o unieważnienie
Co to oznacza? Powinniśmy w pierwszym kroku posiadać orzeczenie, które chcemy unieważnić. Często jednak zdarza się tak, że wiemy, że nasz bliski był w areszcie czy więzieniu, lecz nie mamy żadnych dokumentów.
Jeżeli nie masz wyroku, na mocy którego Twój bliski przebywał w więzieniu, nic straconego! Nasza kancelaria pomaga uzyskać wszelkie niezbędne dokumenty, jak też prowadzi całe postępowanie o unieważnienie wyroku, a następnie o uzyskanie zadośćuczynienia. Nie musisz się zatem martwić o formalności, gdyż nasza kancelaria jest od tego, aby nad wszystkim czuwać, składać konieczne pisma czy występować w Twoim imieniu przed sądem.
Sądy PRL działały pod silnym wpływem władz partyjnych, co podważa ich niezależność i co w obecnych czasach nie budzi wątpliwości. Samo postępowanie o stwierdzenie nieważności orzeczenia jest stosunkowo szybkim postępowaniem i często sąd stwierdza nieważność już na pierwszej rozprawie. Nieważność wyroku nie jest jednak równoznaczna z automatycznym przyznaniem odszkodowania.
Kto może ubiegać się o unieważnienie wyroku z PRL?
Ustawa z 1991 roku wskazuje, że o unieważnienie wyroku karnego może wystąpić:
· Rzecznik Praw Obywatelskich
· Minister Sprawiedliwości
· Prokurator
· osoba represjonowana
w razie śmierci, nieobecności w kraju lub choroby psychicznej osoby represjonowanej, także jej krewnego w linii prostej, przysposabiającego lub przysposobionego, rodzeństwa oraz małżonka; jak również organizacji zrzeszającej osoby represjonowane za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.
Często zdarza się, że osoba doświadczająca represji już nie żyje wówczas nie ma żadnych przeszkód, aby to na przykład dzieci podjęły działania. Stwierdzeniu nieważności orzeczenia nie stoi na przeszkodzie fakt, iż kara została w całości lub w części wykonana.
Czy unieważnienie wyroku pozwala uzyskać odszkodowanie?
Stwierdzenie nieważności wyroku karnego z czasów PRL umożliwia rozpoczęcie procedury ubiegania się o odszkodowanie i zadośćuczynienie. Wówczas należy złożyć do sądu pozew o przyznanie zadośćuczynienia. Sąd ocenia wysokość szkody i przyznaje odpowiednią kwotę.
Dzięki temu, że istnieje procedura rehabilitacji po PRL, możliwe jest dochodzenie odszkodowania i zadośćuczynienia za krzywdy. A odszkodowanie te często są naprawdę spore! Dla wielu rodzin przywracanie dobrego imienia bliskim jest równie ważne jak zadośćuczynienie finansowe.
Nasza kancelaria Legion oferuje bezpłatną poradę prawną, dzięki której możesz dowiedzieć się jak długo będzie trwało Twoje postępowanie, jakie będą jego etapy, ale także jakie w Twoim przypadku możesz uzyskać odszkodowanie za represje stalinowskie lub inne.
