W polskim prawie istnieje możliwość dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia za krzywdy doznane w wyniku represji politycznych. Jak można dziś dochodzić sprawiedliwości przed sądem oraz jakie dokumenty warto zgromadzić, by ubiegać się o odszkodowanie i zadośćuczynienie?
Jakie represje PRL są podstawą do odszkodowania?
Represje w PRL to działania podejmowane przez władze komunistyczne wobec obywateli, mające na celu tłumienie opozycji i zastraszanie społeczeństwa. Katalog represji PRL jest otwarty. Represje te przybierały różne formy jak m.in. aresztowania i więzienia polityczne, internowania, zwolnienie z pracy.
Represje PRL, które są podstawą do odszkodowania, powinny mieć związek z działalnością na rzecz niepodległego państwa polskiego. Przykłady represji objętych rekompensatą obejmują m.in. bezprawne aresztowanie czy skazanie za działalność opozycyjną.
O świadczenia od Skarbu Państwa może ubiegać się m.in.:
- osoba pozbawiona wolności, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia
- osoba, wobec której wydano decyzję o internowaniu w związku z wprowadzeniem w Polsce stanu wojennego.
- dziecko, które na podstawie wyroku PRL przebywało z matką pozbawioną wolności lub z którym matka była wówczas w ciąży
- osoba poddane represjom stalinowskim
- represjonowany poddany przymusowej służbie wojskowej
Prawo do rekompensaty przysługuje osobom, które doznały represji, a w razie ich śmierci prawo to przechodzi na współmałżonka, potomstwo oraz rodziców.
Czy internowanie uprawnia do odszkodowania?
Tak, jak najbardziej! O odszkodowanie mogą się starać internowani w związku z wprowadzeniem 13 grudnia 1981 roku stanu wojennego, ale też w przypadku ich śmierci małżonek lub dzieci. Co istotne roszczenia nie przedawniają się. Dlatego też nadal można występować do sądu o odszkodowanie za internowanie, pozbawienie wolności czy inne formy represji, które były wynikiem prześladowań politycznych.
Podstawy prawne odszkodowań za represje znajdują się przede wszystkim w ustawie z dnia 23 lutego 1991 r., która umożliwia unieważnienie orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległości Polski oraz dochodzenie odszkodowania za represje stalinowskie i zadośćuczynienia za doznane krzywdy (znana jako ustawa lutowa lub ustawa represyjna).
Co dokumentuje represje PRL?
Dochodzenie odszkodowania za represje stanu wojennego, w czasach stalinowskich i komunistycznych wymagają zgromadzenia pewnych dokumentów. Jeżeli jednak ich nie masz, ale wiesz, że Twój bliski był represjonowany lub internowany nic straconego. Nasza kancelaria pomaga w zgromadzeniu wszelkich niezbędnych dokumentów, w tym składa wniosek do Instytutu Pamięci Narodowej, archiwów i innych instytucji.
Wśród dokumentów, które potwierdzają fakt represji oraz ich charakter, można wymienić takie dokumenty jak:
- Decyzja o internowaniu
- Wyrok Sądu PRL (np. za działalność polityczną, religijną, niepodległościową)
- Wszelkie inne dokumenty dotyczące doznanych represji – w tym dokumentacja z zakładu pracy czy też związana z pobytem w więzieniu jak protokół zatrzymania, nakaz aresztowania itp.
Procedura ubiegania się o odszkodowanie jest procedurą skomplikowaną, dlatego też warto powierzyć swoją sprawę profesjonalistom, którzy za Ciebie dopilnują wszelkich formalności i będą czuwać nad jej przebiegiem. Nasza kancelaria oferuje bezpłatną wstępną poradę, dzięki której dowiesz się, czy przysługuje Ci odszkodowanie i w jakiej wysokości.
