Odpowiadając na pytanie – czym jest odszkodowanie, należy wskazać , że odszkodowanie to forma rekompensaty pieniężnej, która przysługuje osobie poszkodowanej za poniesione szkody majątkowe lub niemajątkowe. Przyznawane jest w celu przywrócenia stanu sprzed wystąpienia szkody lub zminimalizowania jej skutków. Podstawą prawną do uzyskania odszkodowania są przepisy ustawy z dnia 23 września 1964 r. – Kodeks cywilny, a także liczne ustawy szczególne, regulujące zasady odpowiedzialności w konkretnych sytuacjach, np. ustawa z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego
Różnica między odszkodowaniem a zadośćuczynieniem
Choć terminy „odszkodowanie” i „zadośćuczynienie” często są używane zamiennie, w rzeczywistości dotyczą różnych kwestii i nie są to te same świadczenia finansowe.
Odszkodowanie dotyczy szkód majątkowych – strat materialnych, które można wycenić w pieniądzu. Jego celem jest przywrócenie równowagi ekonomicznej. Z koeli zadośćuczynienie odnosi się do szkód niemajątkowych – cierpienia fizycznego, psychicznego, utraty komfortu życia. Jest formą rekompensaty za ból, stres, traumę. Zadośćuczynienie jest typowe dla spraw o uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia, śmierć bliskiej osoby czy naruszenie dóbr osobistych.
Rodzaje odszkodowań w Polsce
Jakie są rodzaje odszkodowań? Odszkodowania można podzielić na kilka podstawowych rodzajów, zależnych od charakteru szkody oraz sytuacji, w której do niej doszło. Do najczęściej występujących należą:
- odszkodowanie majątkowe – obejmuje szkody materialne, np. uszkodzenie pojazdu, zniszczenie domu czy utratę mienia;
- odszkodowanie osobowe – rekompensata za szkody związane z uszczerbkiem na zdrowiu, kosztami leczenia i rehabilitacji, a także utratą dochodów;
- odszkodowanie komunikacyjne – przysługujące poszkodowanym w wyniku wypadków drogowych;
- odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy – dla pracowników, którzy ucierpieli w wyniku zdarzeń w miejscu pracy;
- odszkodowanie medyczne – dla osób, które doznały szkód na skutek błędów lekarskich lub zaniedbań medycznych;
- odszkodowanie za wywłaszczenie – przyznawane właścicielom nieruchomości przejętych przez państwo na cele publiczne.
Świadczenia odszkodowawcze za represje – najważniejsze informacje
Definicja odszkodowania wskazuje, że odszkodowanie ma na celu wyrównanie strat materialnych, takich jak między innymi uszkodzenie mienia, utrata dochodów czy koszty leczenia. Może również obejmować koszty przyszłych wydatków związanych z leczeniem, rehabilitacją czy dostosowaniem warunków życia osoby poszkodowanej. Kluczowe jest, aby między zdarzeniem a szkodą istniał związek przyczynowy, co oznacza, że szkoda musi być bezpośrednim skutkiem konkretnego zdarzenia.
Kto może ubiegać się o odszkodowanie?
Prawo do ubiegania się o odszkodowanie przysługuje każdej osobie fizycznej lub prawnej, która poniosła szkodę wskutek działania lub zaniechania innej osoby, podmiotu gospodarczego lub instytucji publicznej. Odszkodowania mogą dochodzić:
- osoby fizyczne, które doznały obrażeń ciała lub szkód majątkowych,
- przedsiębiorcy, których działalność została zakłócona wskutek działań osób trzecich,
- bliscy osób, które zginęły w wypadkach lub na skutek błędów medycznych,
- właściciele nieruchomości, którzy ponieśli straty w wyniku działań państwa lub samorządu.
W niektórych przypadkach, prawo do odszkodowania przechodzi na spadkobierców osoby poszkodowanej, jeśli ta zmarła przed zakończeniem postępowania.
O odszkodowania za represje w PRL mogą ubiegać się m.in. osoba, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia albo wydano decyzję o internowaniu w związku z wprowadzeniem w Polsce stanu wojennego. W przypadku śmierci takiej osoby, uprawnienie przysługuje jej małżonkowi, dzieciom i rodzicom.
Jakie są terminy na zgłoszenie roszczenia?
Terminy na zgłoszenie roszczenia odszkodowawczego różnią się w zależności od charakteru sprawy. O odszkodowanie i zadośćuczynienie za represje możesz ubiegać się w terminie 10 lat od uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nieważności orzeczenia.
Jak uzyskać odszkodowanie?
W celu uzyskania odszkodowania należy złożyć odpowiedni wniosek. Wniosek o odszkodowanie za represje należy zgłosić odpowiednio w sądzie okręgowym lub wojskowym sądzie okręgowym, który wydał postanowienie o stwierdzeniu nieważności orzeczenia.
Na wstępie wniosku należy wskazać dane wnioskodawcy, takie jak: imię i nazwisko, adres zamieszkania, numer PESEL (jeśli dotyczy). Jeżeli wniosek składa pełnomocnik, należy podać również jego dane. Następnie należy wskazać przepis prawa, na podstawie którego wnioskodawca ubiega się o odszkodowanie oraz wysokość żądania. W uzasadnieniu wniosku należy przytoczyć argumenty na zasadność przyznania roszczenia oraz wskazać skutki represji w życiu prywatnym i zawodowym.
Do wniosku o odszkodowanie należy dołączyć dokumenty potwierdzające zasadność roszczenia, takie jak:
- dokumenty potwierdzające represje – wyroki i postanowienia sądowe, decyzje o internowaniu;
- dokumentacja medyczna potwierdzająca skutki zdrowotne doznanych represji;
- dokumentacja potwierdzająca, że represje miały wpływ na zdolność do pracy i zarobkowania.
Kancelaria LEGION posiada doświadczenie w dochodzeniu odszkodowań od Skarbu Państwa. Dzięki wsparciu doświadczonych prawników masz większe szanse na uzyskanie maksymalnej kwoty odszkodowania, która rzeczywiście zrekompensuje poniesione straty i cierpienia. Nie ryzykuj samodzielnej walki– skontaktuj się z kancelarią i skorzystaj z fachowej pomocy już dziś!
